راهنمای ثبت نام دوره

آینده نگر

نخستین کنفرانس بین‌المللی هوش مصنوعی در ایران؛ دانشگاه شهیدبهشتی پیش قدم می‌شود...

مقدمه مقاله: هوش مصنوعی دیگر فقط یک مفهوم علمی و تخصصی نیست. این فناوری پیشرفته در سال‌های اخیر به بخشی از زندگی روزمره مردم تبدیل شده است. از گوشی‌های هوشمند و دستیارهای صوتی گرفته تا سیستم‌های مدیریت ترافیک و تشخیص بیماری‌ها، هوش مصنوعی به شکل‌های مختلفی حضور خود را در زندگی ما نشان داده است. به همین دلیل برگزاری کنفرانس‌هایی که در آن متخصصان، سیاست‌گذاران و دانشگاهیان گرد هم می‌آیند تا درباره آینده این فناوری گفت‌وگو کنند، اهمیت فراوانی دارد.

در همین راستا، اولین کنفرانس بین‌المللی هوش مصنوعی با حضور مقامات بلندپایه دولتی، اساتید برجسته و پژوهشگران داخلی و خارجی در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد. این رویداد مهم فرصتی بود تا جایگاه ایران در حوزه هوش مصنوعی مورد بررسی قرار گیرد و برنامه‌های علمی و اجرایی کشور برای توسعه این فناوری تشریح شود. در این مقاله، به مهم‌ترین محورهای این کنفرانس و سخنرانی‌های کلیدی آن می‌پردازیم.

هوش مصنوعی، فناوری امیدبخش و چالش‌برانگیز
در مراسم افتتاحیه این کنفرانس، دکتر سید محمودرضا آقامیری، رئیس دانشگاه شهید بهشتی، با اشاره به نگرانی‌های جهانی درباره رشد هوش مصنوعی تأکید کرد که این نگرانی‌ها تا حد زیادی اغراق‌شده است. وی گفت: «چرا باید از قدرتی که خودمان خلق کرده‌ایم بترسیم؟ هوش مصنوعی محصول ذهن انسان است و همواره تحت کنترل او باقی خواهد ماند.» به گفته آقامیری، اگر از ابتدا الگوریتم‌های هوش مصنوعی به‌درستی طراحی شوند، این فناوری تهدیدآمیز نخواهد بود. بلکه می‌تواند در خدمت بشریت قرار گیرد.

او همچنین اشاره کرد که هوش مصنوعی نتیجه دهه‌ها تلاش در حوزه‌هایی مانند یادگیری ماشینی، پردازش زبان طبیعی و الگوریتم‌های ژنتیک است. نگرانی درباره از دست رفتن مشاغل، یکی از دغدغه‌های مردم است، اما آقامیری تأکید کرد که با برنامه‌ریزی صحیح می‌توان از این فناوری به‌عنوان ابزاری برای ایجاد مشاغل جدید و بهبود کیفیت زندگی استفاده کرد.

سیاست‌گذاری علمی؛ پلی میان آرزوها و واقعیات
دکتر فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت و از دیگر سخنرانان افتتاحیه، نقش سیاست‌گذاری علمی در پیشرفت کشورها را مورد توجه قرار داد. او گفت که زمانی، حتی تصور توسعه هوش مصنوعی در ایران غیرممکن به‌نظر می‌رسید. اما اکنون ایران در برخی حوزه‌های علمی، همچون نانو و علوم زیستی، در مرز دانش حرکت می‌کند.

وی تأکید کرد که یکی از وظایف سیاست‌گذاری علمی، ایجاد ارتباط میان دارایی‌های انسانی، منابع مالی و چشم‌اندازهای کلان کشور است. به گفته مهاجرانی، اگر علم نتواند به زبان ساده برای مردم ترجمه شود و نیازهای روزمره آن‌ها را برطرف کند، مردم نمی‌توانند به آن افتخار کنند. همان‌طور که خواجه نصیرالدین طوسی نه‌تنها یک دانشمند بزرگ، بلکه سازنده رصدخانه مراغه بود که مردم دستاوردهایش را به چشم دیده اند.

مهاجرانی ابراز امیدواری کرد که دستاوردهای علمی در حوزه هوش مصنوعی نیز به‌گونه‌ای باشد که مردم اثرات آن را در زندگی خود لمس کنند. به گفته او، تقسیم کار مشخصی میان نهادهای مختلف برای توسعه هوش مصنوعی انجام شده و دولت سعی دارد با سیاست‌گذاری صحیح، از این فناوری در جهت رفاه مردم استفاده کند.

مهندسی خلاقیت و هوش مصنوعی
دکتر حسین افشین، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، سخنان خود را با تبریک روز مهندس آغاز کرد و گفت: «مهندس شدن تنها با خواندن کتاب و گذراندن واحدهای درسی ممکن نیست. مهندس واقعی کسی است که با ایده‌های خلاقانه، محصول تولید کند و نیازهای جامعه را پاسخ دهد.»

افشین با اشاره به تاریخچه هوش مصنوعی گفت: «این فناوری از سال 1950 شکل گرفته و از سال 2010 وارد دوران جدیدی شده است.» به گفته او، یکی از دلایل رشد کند هوش مصنوعی در دهه‌های گذشته، نبود نگاه اقتصادی به این فناوری بود. اما اکنون دولت چهاردهم تلاش دارد تا از طریق تقویت هسته‌های فناور در دانشگاه‌ها و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، هوش مصنوعی را به یک محرک اقتصادی تبدیل کند.

افشین خبر داد که آموزش هوش مصنوعی از مهرماه در 30 رشته دانشگاهی آغاز می‌شود و حتی یک میلیون دانش‌آموز ایرانی به‌صورت آنلاین با این فناوری آشنا خواهند شد. او تأکید کرد که باید از الگوریتم‌های بومی استفاده شود و شفافیت در فرآیندهای هوش مصنوعی رعایت گردد.

دانشگاه‌ها، محور توسعه هوش مصنوعی
یکی از نکات کلیدی که در این کنفرانس به آن اشاره شد، نقش دانشگاه‌ها به‌عنوان خواستگاه اصلی توسعه علمی بود. به گفته معاون علمی رئیس جمهور، دانشگاه شهید بهشتی یکی از محورهای اصلی توسعه هوش مصنوعی در کشور خواهد بود. همچنین شرکت‌های دانش‌بنیان که در این حوزه فعالیت می‌کنند، مورد حمایت ویژه قرار می‌گیرند.

برگزاری برنامه‌های آموزشی، پژوهشی و فناورانه در دانشگاه‌ها و ایجاد ارتباط میان دانشگاه، صنعت و دولت، یکی از راهبردهای اصلی دولت چهاردهم در توسعه هوش مصنوعی است. در همین راستا، دانشگاه شهید بهشتی به‌عنوان متولی اصلی اجرای طرح «دستیار هوشمند دولت» انتخاب شده است.

کاربردهای گسترده هوش مصنوعی در زندگی مردم
در بخش‌های مختلف این کنفرانس، کاربردهای متنوع هوش مصنوعی در حوزه‌هایی مانند سلامت، محیط‌زیست، آموزش، مدیریت شهری و حتی مسائل جمعیتی مورد بررسی قرار گرفت. برای مثال، استفاده از هوش مصنوعی در درمان ناباروری، کنترل ترافیک شهری و مدیریت منابع آبی، از جمله مواردی بود که توسط سخنرانان مطرح شد.

برگزاری پنل‌های تخصصی با حضور متخصصان صنعت و دانشگاه، یکی از بخش‌های جذاب این کنفرانس بود که به ارتباط بیشتر میان دانشگاه و صنعت کمک می‌کند. به گفته مسئولان برگزارکننده، حدود 150 مقاله علمی به این کنفرانس ارسال شده بود که پس از داوری، نیمی از آن‌ها برای ارائه انتخاب شدند.

ایران و فرصت‌های نو در هوش مصنوعی
اولین کنفرانس بین‌المللی هوش مصنوعی نشان داد که ایران با وجود تمام چالش‌ها و موانع، گام‌های بلندی در مسیر توسعه این فناوری برداشته است. حضور مقامات ارشد دولتی در کنار دانشگاهیان و متخصصان داخلی و خارجی، بیانگر اهمیت هوش مصنوعی در برنامه‌های آینده کشور است.

این کنفرانس ثابت کرد که توسعه پایدار هوش مصنوعی تنها با همکاری مستمر میان دانشگاه، دولت و صنعت امکان‌پذیر است. همچنین مردم نیز باید با کاربردهای این فناوری آشنا شوند و تأثیر آن را در زندگی روزمره خود احساس کنند.

در نهایت، برگزاری چنین کنفرانس‌هایی فرصتی ارزشمند برای تبادل دانش، ارائه آخرین دستاوردهای علمی و ترسیم نقشه راه آینده هوش مصنوعی در کشور است. هوش مصنوعی می‌تواند با برنامه‌ریزی صحیح، ابزاری قدرتمند برای توسعه اقتصادی، ارتقای کیفیت زندگی و افزایش اقتدار علمی ایران باشد.